تقریبا می‌توان این ادعا را داشت که هر موادی که در دنیای امروزی به دست آمده است، یک منشاء طبیعی را دارا می‌باشد. اما فرایند و مرحله تولیدی که صورت می‌گیرد، منجر به این می‌شود که تقسیم بندی مختلفی از آن چیزی که مورد نظر است صورت بگیرد. یکی از این موادی که اهمیت طبیعی و مصنوعی بودن آن بسیار مورد بحث قرار می‌گیرد، لاستیک است. موضوعی که در این بحث به آن پرداخته خواهد شد نیز همین است. ما می‌خواهیم اندک توضیحاتی در مورد این دو مورد اشاره کنیم و با همین توضیحات است که به تفاوت‌های آن دست پیدا خواهیم کرد.

همچنین فرایندی که منجر به تولید این مواد می‌شود نیز مسئله مهم و بسیار قابل تامل است. در بسیاری از موارد عامل تاثیرگذار در کیفیت و نوع قیمت همین تفاوت در نوع تولید و استخراج مواد است.

لاستیک طبیعی چگونه تولید می‌شود؟

احتمالا بیان این حرف کمی عجیب باشد. اما ماده اولیه لاستیک طبیعی از درختان به وجود می‌آید. اما این توضیح نیز بسیار ساده‌تر از آن چیزی است که در قبال سلسله مرحله تولید این ماده وجود دارد می‌باشد. بنابرین بیان مراحل این سلسله تولید میتواندجذاب و با اهمیت باشد.

اولین مرحله استخراج شیره‌ی از درخت‌های مخصوص می‌باشد. نام این شیره، لاتکس می‌باشد. بعد از اینکه به میزان لازم لاتسک جمع آوری شد، شروع به افزودن مواد مورد نیاز و لازم صورت می‌گیرد. مثلا اسیدی در این مرحله به این شیره اضافه می‌شود که ذرات مورد نیاز را جداسازی کند.

شست و شو، خشک کردن و در نهایت تبدیل آن به قالب‌های مورد نظر، می‌تواند دقیقا آن چیزی که مدنظر و مورد تایید است را به دست آورد.
حال می‌خواهیم کمی ریزتر مراحل و عملیات صورت گرفته برای تولید لاستیک به صورت طبیعی را بیان کنیم.

استخراج لاتکس از درختان

بیان شد که در ابتدا نیاز است که برش درختان صورت گیرد. قبل از برش این قطعه این مورد در نظر گرفته شود که برش باید به گونه‌ای صورت گیرد که موجب تحریک در آوندها شده و به بیان دیگر به آن آسیب برساند تا میزان بیشتری را از لاتکس موجود را به دست آورد. همچنین این مسئله باید در نظر گرفته شود که ساعاتی که برای این عملیات باید در نظر گرفته شود، صبح زود است. زیر لاتکس در این ساعت در درختان بسیار جریان دارد.

سپس این مایعات به دست آمده، به کارخانجات مورد نظر ارسال خواهد شد. در این کارخانجات تصفیه و غلظت مایع مورد نظر به میزانی که نیاز است که تبدیل می‌شود. عملیاتی همچون بخار کردن مواد در این کارخانجات است که صورت می‌گیرد.

پردازش این مایع تصفیه یافته، آخرین مرحله‌ای است که در ساخت این ماده شیمیایی صورت می‌گیرد. سپس به مواد نهایی همچون نخ، فوم و لاستیک تبیدل می‌شود.

فرایند پلمیریزاسیون

صرف تولید و انجام فرایند به صورت مستقیم، نمی‌تواند دقیقا کاربرد مدنظر را ارائه دهد. بنابرین باید از انعطاف لازم برخوردار باشد. بنابرین فرایند پلیمریزاسیون به مراحلی گفته می‌شود که انعطاف و خاصیت کشسانی لازم را برای مواد به خصوص لاستیک ایجاد می‌کند.

فرایند تولید لاستیک مصنوعی

با پیشرفت در صنایع و ایجاد دستگاه‌های صنعتی، نیاز به این ماده به صورت طبیعی نتوانست پاسخگو باشد. لاستیک مصنوعی جایگزینی بود که بشر به آن دست پیدا کرد. اصلی‌ترین تفاوتی که این نوع با لاستیک طبیعی دارا است این می‌باشد که در منبع تفاوت پیدا می‌کند. منبع این لاستیک‌ها مواد و فرآورده‌های پتروشیمی می‌باشد.

مواد اولیه لاستیک مصنوعی

به طور کلی بیان شد که مواد اولیه لاستیک مصنوعی از فرآورده‌های نفتی به وجود می‌آید. یعنی صنایعی همچون پتروشیمی از جمله این موارد می‌باشد. حال می‌خواهیم به توضیح این موادی که لاستیک‌ها را به وجود آورده‌اند بپردازیم.

کربن را می‌توان یکی از مهمترین موادی دانست که استحکام و مقاومت را افزایش داد.

سیلیس از دیگر مواد موجود و سازنده است که چسبندگی را به لاستیک اضافه می‌کند.

گوگرد نیز همچون کربن می‌تواند با اضافه شدن به لاستیک، استحکام را افزایش دهد.

لاستیک مورد نظر نیازمند این است که از نرمی و انعطاف لازم برخوردار باشد. به همین روغن‌ها از موارد افزودنی است که در این مواقع مورد استفاده قرار می‌گیرد.

فرایند اختلاط در تولید لاستیک

اختلاط در صنایع مختلف تولیدی از جمله مهمترین و اساسی‌ترین مراحلی است که در بخش‌های مختلف و برای به سرانجام رساندن فرایندهای مدنظر صورت می‌گیرد. بلاشک ساخت و ساز لاستیک نیز یکی از این موارد می‌باشد. فرایند اختلاط لاستیک در میکسر بنبوری صورت می‌گیرد. دستگاهی که متناسب با این مواد به ساخت و ساز انواع لاستیک‌ها دست زده و بسیار نیز کاربردی عمل می‌کند.

سوالی که احتمالا در این میان بسیار مهم و اساسی باشد این است که علت اهمیت این عملیات در صنایع به مواردی که در ادامه به آن اشاره خواهد شد باز می‌گردد.

به صورت کلی عملیات اختلاط در خروجی و کیفیت کار نهایی تاثیر گذار است. یعنی اگر نتوان به میزان متوازن و متناسب به تمامی نقاط، مواد لازم را ارسال کرد، نمی‌توان انتظار محصول مناسب را داشت. بنابرین با کنترل تمام و همچنین استفاده از افراد و دانش روز دنیا، می‌توان این مرحله را نیز با کیفیت تمام به سرانجام رساند.

تفاوت‌های لاستیک طبیعی و مصنوعی

به صورت کلی کاربردی که هر دوی این لاستیک‌ها ارائه می‌دهند شباهت بسیاری را با یکدیگر دارند. اما تفاوت‌هایی در کاربرد و خاصیت این دو نوع لاستیک وجود دارد که بحث در مورد آن می‌تواند مفید به فایده باشد.

همانطور که در توضیحات اولیه ارائه شد، احتمالا متوجه این شدید که تفاوت در منشاء این دو ماده وجود دارد. در لاستیک طبیعی ما با استفاده از درخت‌ها است که ماده مورد نظر را به دست می‌آوریم. در حالی که در لاستیک مصنوعی منبع مورد نظر فرآورده‌های پتروشیمی است.

چالش‌های تولید لاستیک در صنایع مدرن

می‌توان اینگونه ادعا داشت که مهمترین دغدغه‌ای که در ساخت لاستیک وجود دارد، مربوط به مشکلی است که دنیای امروزی بسیار با آن درگیر است. این مورد نیز به محیط زیست و چالش‌های زیستی بشر باز می‌گردد. ساخت و تولید این مواد به خصوص در نوع مصنوعی، آسیب بسیار جدی را بر محیط موجود ایجاد می‌کند. بنابرین تبدیل این صنایع به موردی که بتواند بیشترین سازگاری را با محیط ایجاد کند بسیار مهم و حیاتی می‌باشد.

یکی دیگر از دغدغه‌های موجود در صنایع این است که تجهیزات جانبی استفاده شده در این موارد است. مثلا ویژگی چسب آپاراتی که قرار است مورد استفاده قرار گیرد بسیار امر مهمی به حساب می‌آید.